Symphonie Espagnole - Lalo

Nếu bạn cần tiếp thêm năng lượng cho một tuần mới, thì đây chính là thứ nước tăng lực đóng lon thuần khiết. So sánh nó với nước tăng lực là bởi giai điệu catchy, lập tức thu hút, dễ nhớ, dễ nắm bắt và có thể khiến cho nhịp tim  tăng lên theo từng phút cùng với sự hứng khởi, xao xuyến.

"Giao hưởng Tây Ban Nha" viết ở giọng Rê thứ, tác phẩm số 21 (Symphonie espagnole in D minor, Op.21) cho violin và dàn nhạc bởi Édouard Lalo (Nhạc sĩ người Pháp), một trong vài sáng tác phổ biến nhất của nhạc sĩ cho đến giờ vẫn được biểu diễn ở "hạng mục" concerto cho violin. Phần nào cũng giống như "Khúc zigan" (zigeunerweisen) của "violinist" Pablo Sarasate - người được Lalo viết Giao hưởng Tây Ban Nha dành tặng ông. Tác phẩm thấm đẫm không khí Tây Ban Nha, sự rõ ràng, mạch lạc, giai điệu khỏe khoắn đầy màu sắc, vẻ hào hùng biến hóa xen kẽ trong nét quyến rũ say đắm, giàu kịch tính nhưng vừa đủ ở tính chất giải trí, hết sức thỏa mãn người nghe.

Nếu thích Zigeunerweisen chắc chắn bạn sẽ không thể bỏ qua tác phẩm của Lalo, một phiên bản ở cùng vũ trụ nhưng mở rộng, một bữa tiệc nhiều món (multicourses meal) vừa đủ no. Khác với Zigeuneurweisen mở đầu với bi kịch ướt át, có phần thống thiết, những âm thanh của dàn nhạc đầu tiên vang lên trong Symphonie espagnole hùng hậu, chắc khỏe, rắn rỏi trong giây lát thoáng gợi nhắc đến Brahms, cho đến khi violin solo thực sự bắt đầu diễn tấu thì tính chất Tây Ban Nha mới tràn về thấm đẫm...

Giao hưởng Tây Ban Nha được viết năm 1874 cho Pablo Sarasate, công diễn tại Paris tháng 2 năm 1875 (trước buổi công diễn vở Carmen của Bizet một tháng)

Tác phẩm gôm 5 chương nhạc ngắn, gói gọn trong khoảng nửa giờ:

1.Allegro non troppo

2.Scherzando: Allegro molto

3.Intermezzo: Allegretto non troppo

4.Adante

5.Rondo: Allegro

Ảnh hưởng lên Tchaikovsky:

Về việc được cho là Symphonie espagnole ít nhiều ảnh hưởng tới giai đoạn đầu trong sáng tác Violin concerto của Tchaikovsky, trên trang tchaikovsky-research.net cũng chia sẻ khá chi tiết.

Đầu năm 1878, Tchaikovsky cùng Iosif Kotek, học trò cũ của ông đang nghỉ dưỡng tại Clarens, bên hồ Geneva, Thụy Sỹ. Chuyến đi này là để giúp ông hồi phục những căng thẳng sau khủng hoảng hôn nhân với Antonina Miliukova.

Cùng với Kotek, khai người chơi một số trích đoạn trong danh mục tác phẩm cho violin, trong đó có Symphonie Espagnole của Lalo mà dường như đã truyền cảm hứng cho ông viết violin concerto giọng Rê trưởng. Điều này được chứng minh trong 2 bức thư gửi Nadezhda von Meck và em trai Anatoly Tchaikovsky trong tháng 3 năm 1878, Tchaikovsky nói về tác phẩm của Lalo là đầy vẻ tươi tắn, mới mẻ, giai điệu nồng ấm, với hòa âm đẹp tuyệt hảo... Lalo cũng như Leo Delibes và Bizet đã không ngừng nỗ lực, tránh những lối mòn để tìm kiếm những hình thức mới, đau đáu về vẻ đẹp của giai điệu hơn là cố gắng tái tạo truyền thống giống như các nhạc sĩ Đức...

... ông cũng nói rằng nguồn cảm hứng đang cháy trong người ông một cách bất thường, đã khiến ông xếp Grand Sonata (Sonate in G major, Op.37) đang viết dở sang một bên để bắt đầu chuyển sang sáng tác Violin concerto. Điều mà ông chia sẻ là chưa bao giờ có tiền lệ "riêng lần này, tôi không thể vượt qua được mong muốn chuyển sang phác thảo ngay một concerto trong khi phải bỏ dở sonata cho piano đang sáng tác"..

Lê Long/ nhaccodien.vn